Upadłość konsumencka jest instytucją zapewniającą możliwość ogłoszenia niewypłacalności osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej. Decyzja sądu w tym zakresie zależy oczywiście od oceny wniosku oraz wskazywanych w nim argumentów oraz dowodów i nie zawsze prowadzi do ogłoszenia upadłości. Jeśli jednak jesteś osobą niewypłacalną i wpadłeś w spiralę zadłużenia to skorzystanie z nowej upadłości konsumenckiej daje szansę aby umorzyć część lub nawet całość długów, uniknąć kosztownych postępowań egzekucyjnych oraz odzyskać finansową równowagę.

KORZYSTNIEJ DLA DŁUŻNIKA ALE NIE PROŚCIEJ

Analiza procedury, którą przewidują przepisy Ustawy z dnia 28 lutego 2003 r  Prawo upadłościowe skłania do wniosku, iż sprawa nie jest prosta i wymaga szeregu działań, które powinny być odpowiednio przygotowane i przeprowadzone. Nowela do wspomnianej ustawy z dnia 30 sierpnia 2019 roku wprowadzi z dniem 24 marca 2020 roku  kilka istotnych zmian, jednak, co do zasady, postępowania nie uprości, a można zaryzykować twierdzenie, ze w niektórych obszarach bardziej je skomplikuje. Co do zasady jednak uznać należy, że upadłość konsumencka stanie się instytucją realną a nie – jak dotąd w dużej mierze pozorną. Wprowadzane zmiany dadzą bowiem zadłużonej osobie większą możliwość oddłużenia się, co przecież jest celem tego postępowania  

W myśl znowelizowanych przepisów wszelkie okoliczności związane z ogłoszeniem bankructwa będą skrupulatnie sprawdzane  – także z udziałem wierzycieli. Dlatego, pomimo tego, że dłużnicy uzyskają szeroki dostęp do zawnioskowania o upadłość konsumencką, to należy w to wkalkulować zwiększone ryzyko niepowodzenia w realizacji planu spłaty wierzycieli, dłuższy okres spłat, a tym samym wyższy poziom kosztów w toku postępowania.

NIEWYPŁACALNOŚĆ WYSTARCZY DO BYCIA UPADŁYM

Najbardziej istotną nowością będzie rezygnacja z konieczności badania przez sąd – na etapie ogłaszania upadłości – zawinienia dłużnika w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności. Decydować będzie istnienie stanu niewypłacalności, a kwestia winy ustalana będzie już po nadaniu dłużnikowi statusu upadłego. Niezmiennie celem postępowania upadłościowego będzie umorzenie długów osoby składającej wniosek o upadłość.

Obowiązujące od 2015 r. przepisy regulujące upadłość konsumencką akcentują konieczność oceny  przez sąd, czy dłużnik rzetelnie wywiązywał się ze swoich zobowiązań i ustalenie jego ewentualnej winy w niewypłacalności.  W przypadku pozytywnej weryfikacji postawy dłużnika, z chwilą ogłoszenia upadłości, upadły przeważnie zostawał oddłużony. Opisywana nowela zakłada natomiast tzw. automatyzm ogłoszenia upadłości, tj. skutek polegający na tym, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej nastąpi na podstawie prawidłowo złożonego wniosku. Nie oznacza to jednak, że z momentem wydania postanowienia nastąpi oddłużenie wnioskodawcy. Skutek ten nastąpić może dopiero po przeprowadzeniu postępowania w całości, co sprawi, że całe postępowanie ulegnie też znacznemu wydłużeniu. W jego toku sporządzony zostanie plan spłaty wierzytelności, którego czas trwania zależał będzie od poziomu zawinienia upadłego w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności. Kształt nowych regulacji skłania równocześnie do wniosku, że istotnie wzrośnie ryzyko braku oddłużenia. Jednak przesłanką do odmowy oddłużenia będzie ustalenie przez sąd w trakcie trwania postępowania, iż upadły w sposób celowy podejmował działania nakierowane na trwonienie majątku, a więc prowadzące do oczywistego pokrzywdzenia wierzycieli i wynikające ze złej woli dłużnika. Gdy w toku postępowania wina dłużnika w powstaniu problemów finansowych okaże się ewidentna, to plan spłaty wierzycieli przedłuży się z 36 miesięcy do nawet 7 lat. Ponadto, gdy upadły nie będzie posiadał żadnego majątku, sąd ogłosi upadłość oraz ustali plan spłaty bądź ewentualnie zdecyduje się  umorzenie zobowiązań.

UPADŁOŚĆ KONSUMENCKA I JEJ DODATKOWE INSTRUMENTY

Instrumentami, które mają usprawnić postępowanie i uczynić je bardziej dostępnym będzie możliwość ogłoszenia upadłości przez osoby nieprowadzące działalności gospodarczej w uproszczonej procedurze, czyli bez wyznaczania sędziego – komisarza. Ponadto nowela przewiduje możliwość zawierania przez dłużników układów z wierzycielami, z ograniczonym do minimum udziałem sądu. Jego rolę przejmą licencjonowani doradcy restrukturyzacyjni, którzy będą monitorować wykonanie układu.

WIERZYCIEL NADAL MA COŚ DO POWIEDZENIA

Choć pozycja dłużnika w stosunku do wierzyciela ulegnie wzmocnieniu to wierzyciele otrzymają więcej możliwości walki z nierzetelnymi konsumentami w procesie upadłościowym. Będzie istniała na przykład możliwość wstrzymania oddłużenia na czas trwania równoległych procesów (wszczętych nawet po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej).

PRE-PACK

Znowelizowane przepisy wprowadzają także możliwości stosowania w upadłości konsumenckiej przepisów o sprzedaży majątku upadłego konsumenta w trybie przygotowanej likwidacji, czyli najprościej rzecz ujmując poprzez umożliwienie upadłemu znalezienia nabywcy majątku jeszcze przed ogłoszeniem upadłości.

OSOBY PROWADZĄCE DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ JAK  KONSUMENCI

Opisywana zmiana przepisów prowadzi także do zrównania pozycji osób fizycznych ogłaszających upadłość konsumencką oraz dłużników prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą. Skutek ten nastąpi w związku z uchyleniem z dniem 24 marca 2020 roku art. 2 ust. 1a Ustawy Prawo upadłościowe. Obecnie, w myśl przywołanego przepisu, postępowanie wobec m.in. przedsiębiorców w rozumieniu Kodeksu cywilnego,  wspólników spółek osobowych i partnerskich należy prowadzić tak, aby rzetelny dłużnik uzyskał możliwość oddłużenia. Ust. 1 wspomnianego artykułu mówi zaś, że postępowanie należy prowadzić tak, aby roszczenia wierzycieli mogły zostać zaspokojone w jak najwyższym stopniu, a jeśli racjonalne względy na to pozwolą – dotychczasowe przedsiębiorstwo dłużnika zostało zachowane. Uchylenie ust. 1a prowadzić zatem będzie do określenie celów postępowania upadłościowego prowadzonego w stosunku do osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą w taki sam sposób. O ile bowiem w odniesieniu do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, które można określić mianem profesjonalistów, na zasadzie równorzędności na podstawie uchylanego przepisu traktowano interes wierzycieli i rzetelnego dłużnika, o tyle w przypadku „konsumentów” dokonano całkowitego przewartościowania celu postępowania. W ich przypadku prawa wierzycieli zostały przesunięte na plan dalszy, zaś priorytetem jest oddłużenie osoby fizycznej. Po opisywanej zmianie ta nierówność zostanie zniesiona.

Opisywane zmiany dotyczyć będą wyłącznie wniosków złożonych po dniu 24 marca 2020 roku. Upadłość na nowych zasadach może zatem zostać ogłoszona pod warunkiem wystąpienia z wnioskiem po upływie tej daty.

Podsumowując należy zaznaczyć, że mimo większej dostępności ogłoszenia upadłości, postępowanie  będzie wymagało większej uwagi, przygotowania się  i angażowania dłużnika w poszczególne jego etapy. Prawdopodobieństwo oddłużenia trzeba ocenić jako mniejsze niż dotychczas, a ryzyko niekorzystnego skutku rośnie gdy dłużnik nie będzie należycie przygotowany do jego przeprowadzenia. Warto zatem, przed podjęciem tego kroku, zadbać o fachową pomoc prawną.

Sklep online